Zijn internetgiganten de logistiekers van morgen? Physical Internet dringt zich op als alternatief voor de klassieke supply chain. De moeilijke verhouding tussen logistiek en maatschappij die we vandaag kennen, kan wel eens hét momentum creëren waarin de logistieke sector radicaal hertekend wordt en waarin we van onze regio een slimme en duurzame regisseur maken in dit verhaal.
De logistieke sector verkeert vandaag in moeilijkheden en wordt veelal aangewezen als schuldige voor veel maatschappelijke overlast en problemen. De sector is meer dan ooit gefragmenteerd en dit heeft een grote maatschappelijke impact. Niet enkel het zeer grote aantal kleine logistieke bedrijven die allemaal hun stukje van de goederenstroom opeisen, maar ook de steeds kleinere en frequentere leveringen veroorzaken veel maatschappelijke hinder. De levertijd wordt alsmaar korter, voornamelijk gestuurd door de dogma’s van de e-commerce: “next day” of zelfs “same day”.
In een tijd van groeiend capaciteitstekort -niet alleen in infrastructuur maar bijvoorbeeld ook wat betreft vrachtwagenchauffeurs- vertaalt zich dit allemaal in de verdere versnippering en verspreiding van stromen, een groeiende 'camionettisering' en een verlammende 'congestionering' van onze samenleving. Met haar huidige verdienmodellen, die ervan uitgaan dat er voldoende vervoerscapaciteit voor handen is, zal de logistiek het tij niet kunnen keren.
Capaciteit delen
Het snel groeiend capaciteitstekort kan enkel beantwoord worden door capaciteit te delen tussen meerdere verladers, die hun stromen moeten bundelen en consolideren. De oplossing oogt simpel: dikke stromen heen en terug in evenwicht, hetgeen tegelijk de transportkost en de maatschappelijke hinder minimaliseert en de frequentie maximaliseert. Clusteren, bundelen, delen en poolen zijn hierbij de codewoorden. Het goede nieuws is dat er consensus groeit over het na te streven eindbeeld: het Physical Internet; de logistiek organiseren zoals het dataverkeer via het internet. Steeds meer bedrijven, academici en nu ook overheden zien daarin het model voor een eerlijke en duurzame logistiek van de toekomst.
Door de juiste stimuli te voorzien kan de overheid helpen om de logistieke sector sneller tot de concepten van het Physical Internet te brengen. Meer nog, door te kiezen voor een resoluut nieuw kader voor logistiek zal de overheid meer duurzaamheid kunnen garanderen. De overheid zal dan wel een actieve rol moeten opnemen met als doel het beter kanaliseren, consolideren en bundelen van stromen over haar grondgebied. Niet kiezen voor logistiek betekent dat de goederenstromen gewoon verder ongemoeid worden gelaten en dus in alle richtingen verder zullen blijven verspreiden met veel meer maatschappelijke hinder waaronder chaos op onze wegen tot gevolg. Die actieve rol van de overheid heeft vele gedaantes.
Rol van de overheid
Belangrijk uitgangspunt is het creëren van een level playing field waardoor de maatschappelijke hinder wordt doorgerekend aan de gebruiker. Heffingen en taksen zullen zelfs noodzakelijk zijn om snel de negatieve mobiliteitsspiraal te doorbreken. Een level playing field wordt de stimulans om meer capaciteit collectief beschikbaar te maken, met synchromodaliteit als ultiem streefdoel voor samenwerking tussen de transportmodi. Aan de hand van een intelligent clusterbeleid, geïntegreerd in een hernieuwd ruimtelijk beleid, kan de overheid vele synergieën voor bedrijfsleven en samenleving genereren door bedrijven met complementaire goederenstromen fysiek samen te zetten en te faciliteren via bedrijfsparkmanagement. Door dit geïntegreerd en slim aan te pakken kan een win-win gegenereerd worden voor alle partijen.
Wanneer bedrijven en organisaties moeten samenwerken, wordt de informatiestroom cruciaal. Het ontstaan van steeds meer informatiedeelplatformen, bedoeld voor een betere consolidatie van verspreide stromen, effenen het pad naar het Physical Internet. Het ontbreken van neutrale, vertrouwenwekkende governance of beheersmodellen maken dat het succes van de deelplatformen in de logistiek vandaag nog te beperkt is. De overheid kan een sturende rol opnemen in het definiëren van governancemodellen voor publieke en private gegevens, maar ook wat betreft standaardisatie, uniformisering en automatisatie. Dit moet vermijden dat ook in de logistiek de informatiedeelplatformen op termijn beheerst zullen worden door de nieuwe monopolisten van de informatiestromen, met name de huidige internetgiganten, die stilaan de logistiek zelf beginnen te integreren in hun convenience shopping.
Het Physical Internet integreert de volledige logistieke keten. Voor Vlaanderen betekent dit een integratie van havens als gateways, de Extended Gateways en het hinterland tot en met de zogenaamde last mile. Het is duidelijk dat de havens in afstemming met het Vlaamse achterland een meer actieve regierol zullen moeten opnemen om in- en uitgaande stromen zoveel mogelijk in synchromodale corridors te consolideren en kanaliseren zodat de maatschappelijke hinder geminimaliseerd kan worden. Door die sterke achterlandconnecties kan de logistiek ook de andere industriële sectoren versterken.
Momentum
Het is misschien net de moeilijke verhouding tussen logistiek en maatschappij vandaag die een uniek momentum biedt om de logistiek radicaal te hertekenen en van onze regio de slimme en duurzame regisseur te maken van het Physical Internet en waarbij de overheid een actieve rol opneemt om de maatschappelijke toegevoegde waarde van logistiek en industrie verder te verhogen. Dat kunnen we alleen maar als we de krachten bundelen: bedrijfswereld, onderzoekswereld en overheid die een New Deal voor de logistiek aangaan en resoluut kiezen voor een nieuw logistiek kader. Als wij het momentum niet grijpen, dan staan nieuwe actoren klaar om de logistiek over te nemen, desgevallend zonder ons...
