In november 2018 zal bij ACCO het nieuwe boek ‘Sociale dialoog: kans of kwelling?’ van AMS-professor Peggy De Prins verschijnen. In aanloop naar deze publicatie reflecteert Peggy telkens vanuit alledaagse ervaringen op het thema van de sociale dialoog.
Het Feest van De 4 Vragen
Onlangs was ik te gast op een kleinschalig verjaardagsfeest. Er heerste op het eerste zicht een gezellige sfeer, hapjes en drankjes kwamen op tafel, en naar goede gewoonte vroeg ik vol nieuwsgierigheid aan mijn eerste buur hoe het leven er bij stond (Oe ist?). Het resultaat was een dwingende monoloog van drie kwartier, waarna het gesprek stilviel. Ik stelde een aantal bijvragen, maar kreeg nooit een vraag of reflectie terug.
Vol goede moed verplaatste ik me in de ruimte en zocht een nieuwe gesprekspartner. Hetzelfde scenario herhaalde zich: een lange monoloog, een verhaal dat iedereen al lang leek te kennen, werd ‘afgespeeld’. Daarna volgden nog twee andere gesprekspartners, die me keer op keer eerder informeerden, dan in een gesprek te betrekken. Toen ik ’s avonds terug keerde naar huis, besloot ik het feest te labelen als ‘Het Feest Van De 4 vragen’. Dat was mijn eervolle input geweest: het stellen van vier simpele vragen ‘En, oe ist met u?’. Wat daarna ontbrak was wederkerigheid.
Eénrichtingsverkeer
Hoe goedbedoeld de gesprekken ook waren, feestelijk kon je ze niet noemen. Ze bestonden uitsluitend uit éénrichtingsverkeer. Informatief, onderhoudend, maar niet wederzijds gedragen. Een traditie die blijkbaar al decennia lang in stand gehouden werd in het gezelschap. Zeker van buitenstaanders werd niet verwacht enige inhoudelijke input te geven of een echte ‘dialoog’ op te starten. Empathie was niet hun sterkste kant.
"Ook in sociale dialoog ontbreekt vaak wederkerigheid, wat dan resulteert in opeenvolgende monologen. Defensief gedrag is vaak het gevolg."
Hetzelfde zien we vaak in sociale dialoog. Ieder verdedigt zijn waarheid, zonder te komen tot wederkerigheid. Het resultaat zijn dikwijls opeenvolgende monologen. Dit werd beslist, we informeren jullie over dat en klaar is kees. Of: zo luidt ons standpunt, het is te nemen of te laten. Defensief gedrag is vaak het gevolg.
'Ubuntu': ik ben, omdat wij zijn
In plaats van de monoloog, is de dialoog dus het vehikel bij uitstek voor het realiseren van ‘wederkerigheid’. Wederkerigheid vereist een bepaalde balans in de arbeidsrelatie, waarin beide partijen oog hebben voor hun eigen positie, maar deze positie zien ze in verbinding met de positie van de ander. Het Zuid-Afrikaanse begrip ‘Ubuntu’ (‘ik ben, omdat wij zijn’) duidt deze wederkerigheid op een zeer sprekende manier. Of simpel gezegd:
"Arbeidsrelaties worden rijker als werknemers snappen waar werkgevers naartoe willen en vice versa."
Wil je meer weten over de sociale dialoog?
