Een studiekeuze maak je niet zomaar. Het is een ding om keuzestress te overwinnen, maar met het oog op de toekomst moet je ook de arbeidsmarktsituatie in rekening brengen – en daar wringt het schoentje. 104.000 Vlaamse studenten zouden op dit moment een opleiding volgen waarbij de kansen op werkloosheid groot zijn. In het secundair onderwijs word je voor het eerst voor een studiekeuze geplaatst. ASO, TSO, BSO, … Waar ben ik goed in? Wat doe ik graag? Wat kan ik aan? Het zijn terechte vragen blijkt uit recente onderzoeken. Professoren en onderzoekers Ans De Vos en Peggy De Prins duiden de toekomstkansen.
Het schoolverlatersrapport van VDAB meet welke opleidingen het de dag van vandaag goed doen op de arbeidsmarkt, en welke minder. Op lange termijn zijn de opleidingen die het goed doen al jaren dezelfde, zo blijkt. Toch zijn de verschillen groot: in sommige opleidingen zijn er helemaal geen werkzoekenden, in andere heeft tot een kwart van de alumni nog geen job gevonden. Ook de cijfers van Deloitte zijn verontrustend: het diploma van 22.000 hogeschoolstudenten en 12.000 universitairen leidt recht naar de RVA of het OCMW.
Een carrière als stempelaar, of toch niet?
Het hoger onderwijs telt vandaag de dag veel meer opleidingen dan vroeger, en die waaier staat concrete, objectieve informatie over werkzekerheid vaak in de weg. Het schoolverlatersrapport zet alle cijfers echter op een rijtje. Zo blijkt het best presterende studieniveau, met de meeste alumni aan het werk na een jaar, de professionele bachelor te zijn, met zorgopleidingen en industriële wetenschappen op kop. De afgestudeerde masters, met als succesnummers de masters industriële- of ingenieurswetenschappen of Technisch Economische Wetenschappen maken in het rapport echter de beste aansluiting met de arbeidsmarkt.
De voornaamste oorzaak van het hoge aantal werkzoekenden is de toenemende digitalisering en automatisering. Uit cijfers van Deloitte bleek al dat ongeveer 49 procent van de leerlingen uit het technisch en beroepsonderwijs, 19 procent van de hogeschoolstudenten en 10 procent van de universitairen iets studeert wat computers in enkele jaren ook zouden kunnen. Vooral administratieve en dienstverlenende jobs zouden de komende vijf jaar sneuvelen of inhoudelijk veranderen.
"Als je vader boekhouder is en jij wilt in zijn voetsporen treden, dan mag je niet denken dat jij later hetzelfde werk zult doen als hij.”
Dat wil echter niet zeggen dat alle jobs worden omgetoverd naar automatische processen. “Onze jobs as such verdwijnen niet direct of niet direct massaal, maar zijn wel onze taken en onze taakdoseringen voortdurend aan verandering onderhevig”, aldus Peggy. “Kwalitatieve veeleer dan kwantitatieve impact dus.” Een computer kan namelijk niet probleemoplossend denken en is niet emotioneel intelligent. Daarom is het slimmer om een opleiding te kiezen die complementair is en het interactieve kan combineren met het humane.
Competenties van de toekomst
Wie zich waagt aan de bachelor bedrijfsmanagement of andere opleidingen uit het middenkader, zou de grootste kans hebben om in de toekomst te worden vervangen door een computer. “Het is niet zo’n goed idee om boekhouden of rechten te gaan studeren met het idee dat ze een beroep als accountant of advocaat zullen gaan uitvoeren zoals ze dat kennen van hun ouders,” zegt Ans. “In die sectoren kan een deel van het werk evengoed geautomatiseerd worden. Het is onmogelijk te voorspellen, maar één ding is zeker: als je vader boekhouder is en jij wilt in zijn voetsporen treden, dan mag je niet denken dat jij later hetzelfde werk zult doen als hij.” Omdat opleidingen niet optimaal worden aangepast aan de arbeidsmarkt, is het goed mogelijk dat alles wat jongeren nu studeren over enkele jaren achterhaald is.
“Als docenten je vakken aanleren zonder rekening te houden met de evoluties in de samenleving, zal je met verouderde kennis naar een job moeten zoeken.”
Ans: “Als docenten je vakken aanleren zonder rekening te houden met de evoluties in de samenleving, zal je met verouderde kennis naar een job moeten zoeken.” Optimalisatie is dus troef. “De verwachting is dat de houdbaarheidsdatum van kwalificaties en competenties verder zal inkorten”, vult Peggy aan. “De werknemer van de toekomst zal niet stoppen met leren op zijn twintigste, maar zal zijn loopbaan lang aan de slag zijn met zijn talent, kennis en competenties.” Het opleidingsniveau moet dus omhoog, en mensen zullen zich telkens weer moeten aanpassen. Door de razendsnelle evolutie van technologie zullen mensen eveneens levenslang moeten leren. Daarom moet het onderwijs zich vooral toeleggen op het ontwikkelen van vaardigheden bij studenten en op het ‘leren leren'.
Verdwijnende jobs zullen worden vervangen door compleet nieuwe banen, die kennis en vaardigheden van een hoger niveau vereisen. “Daarnaast sleutelen managers, HR en werknemers permanent aan banen om deze enerzijds te laten meebewegen met wat werknemers kunnen en willen én anderzijds met wat verwacht wordt aan structurele veranderingen binnen jobs”, aldus Peggy. Je zal dus ook als werknemer steeds betrokken moeten blijven bij jouw eigen inzetbaarheid. Ans: “Wie blijft doen wat hij altijd al deed zal nooit of te laat zijn andere talenten ontdekken. Je leert pas buiten je comfortzone.”
Managementopleiding
De vraag naar hogeropgeleiden zit in de lift, maar bij het maken van een studiekeuze is het dus belangrijk om na te gaan welke vaardigheden je zal verwerven. Meer dan ooit is het belangrijk dat je je sociale vaardigheden kan ontwikkelen, je inlevingsvermogen wordt aangescherpt en je logisch leert redeneren. Ook van managementassistenten wordt vandaag de dag verwacht dat ze een bachelordiploma hebben, zelfredzaam zijn en meerdere talen spreken. Daarnaast is het belangrijk opleidingen en instituties met elkaar te vergelijken en orde te creëren in de chaos van opleidingen. Sommige universiteiten staan voor een specifieke opleiding namelijk beter aangeschreven dan andere, waardoor hun alumni eerder een baan vinden.
“De werknemer van de toekomst zal niet stoppen met leren op zijn twintigste, maar zal zijn loopbaan lang aan de slag zijn met zijn talent, kennis en competenties.”
Deze nood onderschrijft het belang van managementscholen. AMS biedt complementaire masteropleidingen aan voor jonge professionals en ervaren executives. Werkgevers zoeken talentvolle, zelfbewuste en professionele mature young graduates. In de Leadership & Career Development Track in onze masters voor pas afgestudeerden start je als student een intensief persoonlijk ontwikkelingsplan. Studenten gaan op zoek naar wie ze zijn, wat ze kunnen en willen. AMS haalt hen uit hun comfortzone door in een internationale, high-demanding setting intensief samen te laten werken met collega-studenten en te netwerken met bedrijven. Ook voor ervaren executives blijven opleidingen belangrijk, want ook “ervaren medewerkers moeten zekerheden loslaten en kansen grijpen om zich verder te ontwikkelen en bij te scholen", volgens Peggy.
Bovendien scoren deze fulltime masteropleidingen uitstekend in termen van baankansen. In de Financial Times Masters in Management Ranking behaalden die namelijk de tiende plaats op de ‘career rank’ van 95 deelnemende scholen. Die plek hebben zij te danken aan het feit dat de AMS-alumni relatief hooggeplaatste functies uitoefenen en werken bij grote bedrijven en multinationals. Daar komt bij dat 100% van de alumni uit 2016 binnen drie maanden een job vond. Deze jaarlijkse FT Masters in Management Ranking biedt een grondige doorlichting van de beste masteropleidingen wereldwijd (fulltime masters voor pas afgestudeerden met weinig of geen werkervaring) in algemeen management. De ranglijst is gebaseerd op data die ter beschikking worden gesteld door de betrokken scholen en hun alumni.
Bronnen
http://www.standaard.be/cnt/dmf20170928_03100300 http://www.jobat.be/nl/artikels/mark-met-welke-studiekeuze-ben-je-jobzeker/# http://www.nieuwsblad.be/cnt/dmf20150821_01827723 http://www.humo.be/humo-archief/381901/de-shitlist-welke-diplomas-leiden-recht-naar-een-werkloosheidsuitkering
