Beleggen kan zeer rendabel zijn. Managers van grote bedrijven kunnen bij het beleggen gebruikmaken van voor anderen niet-toegankelijke informatie. Daarom zijn de aan- en verkoop van aandelen door insiders streng geclausuleerd. Hun transacties moeten zij melden aan de toezichthouder FSMA. Ondanks de strenge regelgeving en het toezicht, waren in België in het laatste decennium veel insiders actief op de beurs. Zij kochten voor grote bedragen aandelen en verkochten deze met winst.
Jan Annaert, professor Finance aan Antwerp Management School, en zijn collega Nils De Wit deden onderzoek naar het beleggersgedrag van insiders. In De Tijd werpen ze licht op de verschillen tussen het gedrag van insiders en de gewone belegger en spreken over een mogelijke oplossing.
"Kooporders hebben op lange termijn een veel grotere signaalwaarde dan verkooporders. Om te kopen is er slechts één reden: de insider vindt dat zijn aandeel een koopje is."
Kooporders en verkooporders
Van voorkennis is sprake wanneer bestuursleden of andere insiders over specifieke informatie beschikken, die de koers van het aandeel sterk kan beïnvloeden en die niet openbaar gesteld is. Handelen met voorkennis is strafbaar. Behalve insiders kunnen ook geïnformeerde beleggers goed verdienen aan de handel in aandelen door zich te baseren op kooporders. "Kooporders hebben op lange termijn een veel grotere signaalwaarde dan verkooporders", zegt Jan Annaert. Er kunnen veel redenen bestaan voor insiders om aandelen te verkopen. Ze kunnen bijvoorbeeld geld nodig hebben voor de renovatie of aankoop van onroerende goederen. "Maar om te kopen is er slechts één reden: de insider vindt dat zijn aandeel een koopje is."
Beleggersgedrag van Belgische insiders
Uit een studie waarmee Annaert en zijn collega Nils De Wit in 2014 het beleggersgedrag van Belgische insiders analyseerden, volgt dat insiders het gemiddeld 7,5 procentpunten beter doen dan andere beleggers in de eerste zes maanden na een kooptransactie. "Dat is niet weinig. Op jaarbasis komt dat neer op een hogere winst van 15 procentpunten", zegt De Wit. Het is niet moeilijk dat verschil uit te leggen. "Insiders zijn elke dag met hun bedrijf bezig. Ze kunnen beter dan wie ook inschatten wat het effect is van nieuws voor hun bedrijf. Of wanneer het aandeel te zwaar is afgestraft door de markt."
"Sommige insiders maken wel degelijk gebruik van hun voorkennis. En ons onderzoek leert dat de wetgeving rond deugdelijk bestuur die tendens niet heeft kunnen terugdringen."
Veel insiders blijken goed te kunnen aanvoelen wanneer ze aandelen moeten kopen en ook wanneer ze deze moeten verkopen. Het bezwaar hiertegen is dat het risico op handel met voorkennis wordt vergroot wanneer insiders van een onderneming veel aandelen kopen en verkopen. Tussen enerzijds de regel dat koersgevoelige informatie moet worden geopenbaard en anderzijds het feit dat insiders meer kennis hebben over hun eigen bedrijf en hun sector, bestaat een aanzienlijke grijze ruimte.
Voorkennis
Dat werpt de vraag op of de regelgeving wel voldoende corrigerend werkt, als insiders veel meer winst kunnen boeken dan de andere beleggers op de markt. Die vraag lijkt eerder ontkennend dan bevestigend te moeten worden beantwoord. De Wit: "Sommige insiders maken wel degelijk gebruik van hun voorkennis. En ons onderzoek leert dat de wetgeving rond deugdelijk bestuur die tendens niet heeft kunnen terugdringen."
De Wit en Annaert pleiten primair voor meer transparantie, boven strengere regels. Dat leidt ertoe dat gewone beleggers de transacties van insiders beter kunnen volgen en eventueel kunnen kopiëren. Zo wordt het voor hen ook mogelijk grotere voordelen te verkrijgen.
"Door de vertraging die FSMA oplevert, verdwijnt een deel van de potentiële winst al snel."
Regelgeving
De Europese regels vormen een belemmering voor deze oplossing. Zij staan een termijn van drie werkdagen toe voor de insidertransacties op de FSMA-website moeten worden gemeld. "Door die vertraging is een deel van de potentiële winst al verdwenen", zegt Annaert. Daar komt bij dat de gegevens die door de toezichthouder FSMA nu worden geopenbaard, ontoereikend zijn. Het is voor de gewone belegger onmogelijk te achterhalen wat bij insiders de langetermijnplanning was.
"Transparantie is belangrijk en de publicatie van de transacties op onze site draagt daartoe bij", zegt een FSMA-woordvoerder. "Veel topkaderleden uit het bedrijfsleven zijn uitstekend geïnformeerd en kennen de sector. Maar de publicatie op onze site is niet opgevat als vermogensregister van insiders. Dat is niet wat de wetgever van ons verlangt, en het zou ook niet stroken met de privacy-aspecten van de databank. We moeten daarin heel voorzichtig zijn."
Tijdens dit onderzoek was onderzoeker Nils De Wit student in onze Master in Finance en gebruikte dit thema ook voor zijn masterscriptie op vraag van het beleggingsfonds waar hij nu werkt. In dit onderzoek werd hij begeleid door Jan Annaert die les geeft in dezelfde master.
