De economische impact van de mode-industrie op de stad Antwerpen
De glamour, opwinding en creativiteit van de modewereld hebben altijd tot de verbeelding gesproken. De mode-industrie bestaat echter uit veel meer dan het designproces en modeshows. Wereldwijd zijn er meer dan 870.000 bedrijven betrokken bij deze handel, zowel in productie als verkoop, die de voorbije drie jaar goed was voor een omzet van 562 miljard euro. In deze globaal verspreide mode-industrie speelt Vlaanderen, en de stad Antwerpen in het bijzonder, een kleine maar significante rol. In deze reeks, gebaseerd op onderzoek van Antwerp Management School, belichten we de impact en de economische waarde van mode in Antwerpen en benadrukken we het belang van de mode-industrie in de plaatselijke en globale economie.
In 2015 voerde Antwerp Management School onderzoek naar het economische belang van de mode-industrie in de stad Antwerpen, opgedragen door het ModeMuseum (het wereldberoemde Antwerps modemuseum in de provincie Antwerpen) en in samenwerking met Rebel Groups Advisory België. Het Flanders Fashion Institute (Flanders DC) maakte deel uit van de stuurgroep. Voor het onderzoek werd een uitgebreide reeks bronnen gebruikt, gaande van numerieke economische data tot enquêtes van mensen uit verschillende disciplines van de mode-industrie tot artikels uit de nationale en internationale pers. De resultaten van het onderzoek onderstrepen het belang van de mode-industrie voor Antwerpen als stad en tonen aan welke aspecten steeds meer financiële steun en overheidsinvesteringen vragen.
Om alle kenmerken van de mode-industrie in een brede context te plaatsen, bestaat het onderzoek uit vijf verschillende delen die allemaal een bepaald aspect van de industrie belichten.
1. Zakelijk-economische impactmeting
Het onderzoek toont aan dat de stad Antwerpen een belangrijke aantrekkingskracht uitoefent op bedrijven binnen de creatieve kern van de mode-industrie, zoals designers en patroonontwerpers. In Vlaanderen bevindt meer dan dertig procent van de bedrijven in de creatieve sector zich in Antwerpen. De meeste bedrijven verkiezen als hoofdkwartier echter industriële zones boven het stadscentrum. De hoogwaardige, zelfstandige designers daarentegen, verkiezen het stadscentrum om te wonen en werken. Economisch gezien spelen zij slechts een kleine rol, maar hun symbolische waarde is erg belangrijk. Het is opmerkelijk dat de zelfstandige designers de hoogste toegevoegde waarde per werknemer kunnen realiseren. Dit is een aanwijzing voor de creativiteit van hun werk in vergelijking met andere actoren in de mode-industrie.
2. Spill-over effect op andere industrieën
Als we kijken naar de impact van de modesector op andere industrieën binnen het productieproces, zien we dat mode een vermenigvuldigingsfactor heeft van 1,65. Concreet wil dat zeggen dat de vraag van de modesector met een waarde van 1 euro leidt tot een productiestijging van 1,65 euro doorheen de hele economie. Deze toegevoegde economische waarde, of overloop, eindigt meestal in de modesector zelf. Vervolgens volgt de boekhouding, logistiek, handel en uitbuiting van vastgoed. De vermenigvuldigingsfactor van de creativiteitsactiviteit is relatief hoger dan die van alle andere subsectoren die aangetast worden door de loonspanning van de mode-industrie. Als we rekening houden met het grote aandeel van de designsector in Antwerpen, kunnen we ervan uitgaan dat het overloopeffect in Antwerpen hoger is dan in andere regio’s in Vlaanderen.
3. Media-aandacht en reputatie van de stad
Antwerpse mode heeft een sterke reputatie en een sterk imago in het buitenland. Het centrale onderwerp in nationale en internationale verslaggeving zijn de vele zelfstandige designers, zoals de wereldberoemde 'Antwerpse Zes'. Maar de aandacht van de pers gaat veel verder dan dat en vermeldt ook onderwerpen als de labels van de designers, speciale winkels, mode-evenementen en prominente aantrekkingsfactoren zoals de Koninklijke Academie voor Schone Kunsten Antwerpen (KASKA), en het Antwerpse ModeMuseum.
Dit zijn gerenommeerde instituten en artikels over de mode zijn slechts zelden geschreven met een negatieve ondertoon. Alle elementen van de Antwerpse mode worden beschreven als avant-garde, baanbrekend, creatief, dynamisch en zijn gezegend met een heel positieve nationale en internationale reputatie.
Een ander bijkomstig voordeel van de persaandacht is het wijde bereik van de media. De artikels die gebruikt werden in het onderzoek zijn slechts een fractie van alle verslaggeving over de Antwerpse mode. Toch werd er al een bereik van 922 miljoen potentiële lezingen en een reclamewaarde van 42 miljoen euro verzameld. Bovendien werd twee derde van de artikels in onze database geschreven of gepubliceerd door de buitenlandse pers. Deze artikels vinden hun oorsprong niet alleen in buurlanden of Europese landen, maar vooral in de USA en Azië. Dit maakt mode een enorm krachtige ambassadeur van de stad Antwerpen.
4. Impact van mode op toerisme
De rol die mode speelt in de motivatie van toeristen om de stad Antwerpen te bezoeken, is moeilijk te achterhalen. De publieke enquêtes focusten namelijk niet alleen op mode, en motivatie bestaat vaak uit meer dan slechts één aspect. Onderzoek toont echter aan dat de meerderheid van de toeristen die Antwerpen bezoeken, ongeveer tachtig procent van hun tijd en geld besteden aan shoppen, maar dat slechts een minderheid (16% tot 40%) dat shoppen associeert met de positionering van Antwerpen als modestad. Deze resultaten moeten echter met enig voorbehoud worden bezien. Om de impact van mode op toerisme te meten, is er nood aan betere data en meer onderzoek.
5. In vergelijking met andere steden
Antwerpen heeft een unieke positie in de wereld van de mode. Als een relatief kleine stad houdt Antwerpen zich sterk tussen steden als Parijs, Londen, Milaan en New York; grote modesteden met invloedrijke modeweken. Niet alleen wordt deze positie geconsolideerd door de reputatie van het modedepartement van het KASKA, het ModeMuseum en het Flanders Fashion Institute, maar voornamelijk wordt ze versterkt door de creativiteit en innovatie van de zelfstandige, hooggewaardeerde designers van Antwerpen.
Designers en beginnende ondernemers lijken echter minder gesteund te zijn in Antwerpen dan in de vele andere modesteden, wat mogelijks op lange termijn kan leiden tot de verhuizing van creatieve designers van Antwerpen naar andere steden. In andere landen zien we bijvoorbeeld meer beurzen, subsidies en financiële steun, meer studioruimtes en startersondernemingen, meer coaching en begeleiding, en meer steun voor lokale productie en vakwerk.
Wil je meer weten? In de volgende blog gaan we dieper in op deze vijf verschillende componenten van Antwerpse modebedrijven, de resultaten van het onderzoek en de directe en indirecte impact van de fantastische mode-industrie op de stad Antwerpen.
