Nog nooit viel de puzzel zo onverwacht en ongewild samen
Het moet gezegd: de afgelopen maanden (we kunnnen eigenlijk al spreken van jaren) zijn bijzonder intens. Er wordt massaal thuisgewerkt, virtueel vergaderen is de norm, kinderen moeten onverwacht thuis opgevangen worden, enz. Verschillende levensdomeinen versmelten op deze manier ongewild, onverwacht en organisch samen.
Versmelting
Frappant is dat net dit idee van ‘organische versmelting’ reeds enige tijd opgang maakt in beleidsvisies over duurzame en dynamische loopbanen van de toekomst. Zo ook bij onze kennispartner Janssen Pharmaceutica. Daar leeft reeds enige tijd het idee van de 4-D loopbaan. In plaats van een eenzijdige focus op (1) werk, connecteert hun ‘Healthiest Careers’ visie met drie andere levensdomeinen: (2) leren, (3) zelfzorg en (4) zorg voor de naaste omgeving en bredere maatschappij.
Van 3D- naar 4-D loopbaan
Basisidee is dat we te lang hebben geredeneerd vanuit de sequentie (1) ‘leren’ (op schoolbanken voor de start van de loopbaan), (2) ‘werken’ (tijdens de loopbaan) en (3) ‘rusten’ (op pensioen na de loopbaan). Deze drie-fasenloopbaan wordt vervangen door een 4D visie op loopbanen. De vier dimensies ‘werken, leren, rusten en zorgen’ worden niet meer sequentieel, maar dynamisch en veel meer hybride met elkaar verbonden. Leren doen we immers niet enkel achter de schoolbanken, ook het werk, het gezin, je maatschappelijk engagement, … bieden heel wat leeropportuniteiten. ‘Rest’ en ‘care’ zijn op hun beurt activiteiten die we niet enkel doen wanneer we op pensioen gaan. Rustpauzes inlassen, zelfzorg inplannen, zorg verlenen aan kinderen of kleinkinderen, vrijwilligerswerk uitoefenen, … al deze activiteiten kunnen ook perfect in combinatie met de andere domeinen.
Samen bewegen
Voor iedereen zal de balans en mix tussen deze domeinen anders liggen: iedereen heeft daarom een unieke en gepersonaliseerde loopbaanvisie en -invulling. Hierover de reflectie starten en in dialoog gaan met het team en de organisatie, vormt de kern van de 4D visie op loopbanen. Immers: niet enkel het individueel perspectief verandert, ook het team-, organisatie- én ruimer maatschappelijke perspectief veranderen voortdurend. Het is daarom altijd een samen bewegen en wederzijds zoeken naar nieuwe evenwichten en opportuniteiten. Dit heeft de corona-crisis ons meer dan ooit duidelijk gemaakt.
Werk-privé vervlechting als troef of risico?
Zo werd het tijds- en plaatsonafhankelijk werken de laatste maanden voor veel werknemers het nieuwe normaal. De thuisplek werd gezins-, werk-, rust- en leerplek tegelijkertijd, waardoor er steeds meer spill overs mogelijk werden tussen de verschillende domeinen. Men verloor bijvoorbeeld niet langer kostbare gezins- of professionele tijd door het wegvallen van woon-werkverkeer. Men kon ook makkelijker focustijd en rustpauzes inlassen op momenten die pasten bij het eigen ritme én dat van het gezin.
Er waren helaas ook negatieve spill overs. Het tegelijkertijd zorgen voor een zeurende peuter en toch geconcentreerd moeten blijven volgen van een virtuele meeting, is op zijn minst gezegd ‘uitdagend’ te noemen. Ook het connecteren én deconnecteren zijn vaak moeilijker. Velen missen het informeel contact met collega’s en lukken er moeilijker in om een duidelijke scheidslijn aan te brengen tussen werktijd en echte ‘vrije tijd’.
Anouck Van Hoydonck (Director Agile Workforce Janssen Pharmaceutica): “De coronaperiode maakte het spreekwoordelijk ‘jongleren’ - om zo alle ballen in de lucht te houden- pittig. Voor velen kwamen er nieuwe of andere werkopdrachten bij. Deze dan vervolgens weten te combineren met nieuwe extra taken op het thuisfront zoals pre-teaching, riep heel wat vragen op. Ongelooflijk te zien hoe bereid mensen zijn om te leren die nieuwe en extra jongleerballen in de lucht te houden. En als er ééntje valt, deze op te nemen en terug te proberen.”
Groeien doorheen flexibel en zinvol werken
Ook de jobinhoud zelf was voor velen aan verandering onderhevig. Niet zelden werden gekende routines en processen overboord gegooid en kwam men tot nieuwe, werkbare en pragmatische oplossingen. Er werd snel geschakeld in het ‘hier en nu’, vaak zonder uitgebreide of de gebruikelijke feedbackrondes. Het werkdruk-thema kende nieuwe invullingen en vereiste nieuwe kalibratiemomenten. Bovenal confronteerde de corona-crisis ons met het vraagstuk van zinvolheid. Welke taken en rollen geven echt meerwaarde voor onszelf, collega’s, de organisatie en eventueel nog ruimer: voor de maatschappij als geheel?
Anouck Van Hoydonck (Director Agile Workforce): “Na de snelle crisis-aanpak, geven we nu handvaten aan de leidinggevenden om meer structureel met hun team aan de slag te gaan rond bijvoorbeeld nieuwe teamafspraken. Hoe blijven teamleden geconnecteerd, wetende dat vele teams nog deels van thuiswerken? Hoe geven teamleden best erkenning en feedback aan elkaar? Welke jobinhoud is er gewijzigd en hoe neemt het team nieuwe verwachtingen van klanten mee?”
Leren in verschillende snelheden en formats
Onze leercurve is vaak steil in zo’n veranderende context. Het onverwacht wendbaar werken maakt dat werknemers zich stretchen en dat er mogelijks ook nieuwe leerbehoeften ontstaan. Vaak heel praktisch: hoe pak ik zo’n virtuele vergadering juist aan? Al doende leert men natuurlijk, maar ook micro-sessies kunnen soelaas bieden. Sommige afdelingen drukken noodgedwongen wel de pauzeknop in en zijn in deze periode net wél op zoek naar klassieke leerformats. Voor hen kan het een uitgelezen moment zijn om structureel bij te scholen en te investeren in programma’s rond bijvoorbeeld ‘competenties voor de toekomst’.
Tot slot
Nog voor men bij Janssen goed en wel het concept rond hun ‘Healthiest Careers’ formeel had beklonken, brak de corona-crisis in al zijn hevigheid uit. Ongewild werd hierdoor de 4-D loopbaan anders geïnitieerd dan voorzien. Hoe het nieuwe normaal er binnenkort ook zal uitzien, vast staat dat loopbanen zich zullen blijven ontwikkelen in uiterst dynamische contexten. Ondersteuning vanuit de organisatie is dan ook zeer welgekomen. Meer dan ooit zal het immers een uitdaging zijn om in wederzijdse dialoog, met voortschrijdend inzicht en in goede verstandhouding de puzzelstukken van de duurzame loopbaan juist te doen vallen.
