Onze eerste en tweede plek zijn vandaag versmolten tot één
Als jij ook één van de mensen bent die momenteel thuis werkt, en/of mensen aanstuurt die van thuis uit werken, heb je het misschien ook al bedacht: de ‘werk/thuis balans’ is vandaag een ‘werk/thuis geheel’ geworden. Een Zoomgesprek met je afdeling (camera uit), terwijl je alvast de lunch klaarmaakt, een Skypevergadering met je collega’s, terwijl één van hen ondertussen die dringende vraag van de zoon oplost, een telefoontje met een leverancier, terwijl je nog snel de was uit de machine haalt.
Nu onze eerste plek (thuis) en tweede plek (werk) versmolten zijn tot één plek (home office), is het meer dan ooit belangrijk om een derde plek te vrijwaren. Een plaats waar je kan deconnecteren, waar er niets van je verwacht wordt en waar je niets tracht te bereiken.
Een derde plek waar je gewoon kan zijn, niets meer, niets minder
Het idee van een derde plek (of third place) komt oorspronkelijk uit de Community Building architectuur. Bij het uittekenen van een leefgemeenschap wordt er naast woon- en werkruimte, ook plaats voorzien waar mensen gewoon kunnen ‘rondhangen’. Koffiebars, bibliotheken of de sportschool kunnen allemaal plaatsen zijn waar je gewoon kan zijn, zonder dat je moet presteren, of iets moet bedenken, of ergens op moet antwoorden. Ook het taoisme kent het concept: Wei-Wu-Wei: de bewuste keuze om niets te doen dat een doel heeft.
Vaak hebben we al zo een derde plek, zonder het te weten (zie ook Marichal & Segers, De Leider in de Spiegel). De ochtendwandeling met de hond terwijl iedereen nog slaapt, de vliegtuigreizen naar buitenlandse congressen. De treinrit naar het werk, een boek lezen tijdens de lunch in het stadspark, de autorit naar een klant aan de andere kant van het land, de fietstocht terug naar huis, een yoga practice, een wekelijkse run, een badsessie met de deur op slot… Alle plaatsen en momenten waar je geen doel hebt, er niets van je verwacht wordt, je niet moet presteren, niet moet nadenken, niet moet antwoorden, niet vriendelijk moet zijn, geen vooruitgang moet maken, geen dingen moet oplossen, kunnen je derde plek zijn.
Doelloze momenten leiden tot betere beslissingen
Tijdens deze doelloze momenten wordt je default neuronaal netwerk (of taak-negatief netwerk) geactiveerd. Deconnecteren van doelbewust denken geeft je hersenen de opportuniteit om losjes te ‘scrollen’ doorheen allerlei elementen in je mentale leven en spontaan nieuwe linken te leggen (Rock et al., 2012). Dit is niet alleen ontspannend en goed voor je mentale gezondheid, onderzoek toont ook aan dat het leidt tot betere beslissingen. (zie bv. Dijksterhuis, het slimme onbewuste).
En laat het nu net deze belangrijke momenten zonder doel zijn, die in deze crisistijd als eerste wegvallen. Er zijn vandaag geen duidelijke lijnen meer tussen de eerste plek (thuis) en de tweede plek (werk), waardoor onze dag een aaneenschakeling wordt van momenten waarop we verwacht worden te presteren, op te lossen, te antwoorden, vriendelijk te zijn. Daarom is het nu meer dan ooit belangrijk om een plek te creëren en te vrijwaren waarin je kan deconnecteren, waarin je zonder doel mag zijn.
Zet verandering in gang, maak ruimte voor die derde plek
En niet alleen voor jezelf. Als je met andere mensen samenleeft, kan je hen vertellen waarom een derde plek zo belangrijk is; voor iedereen in huis. Als je leiding aan andere mensen geeft, kan je het creëren van een derde plek en de voordelen ervan bespreekbaar maken. Je kan zelf het voorbeeld geven door duidelijk ‘derde plek’ in je agenda in te boeken. Je kan een wekelijkse namiddag structureel als ‘deconnecteer-tijd’ in ieders agenda plannen (omgekeerde van de wekelijkse “dan-moet-iedereen-op-kantoor-zijn-dag”). Wanneer de positieve gevolgen voor welzijn en prestaties zichtbaar worden, kan je op die manier misschien zelfs nà de crisis een rimpel-effect in je organisatie teweeg brengen. Waarop de aantrekkelijkheid van je organisatie voor toekomstige kandidaten dan weer kan stijgen.
Niet toegeven, hou vast aan die derde plek
Dus de volgende keer dat je overweegt om je ochtendwandeling te skippen en een voorbereidende call met je medewerkers in te plannen om die Skype van 9u alvast voor te bereiden, of de volgende keer dat je bedenkt dat je morgen ook nog yoga kan doen (je hebt immers vandaag nog niet genoeg tijd aan de kinderen besteed), think again: we hebben allemaal tijd in een derde plek nodig om productief, liefhebbend, creatief, zorgend, probleemoplossend en mentaal gezond te blijven!
Wil je de auteur van deze blog contacteren? Of zit je nog met vragen? Laat het haar weten via
