Wat bepaalt hoeveel vertrouwen mensen in mij hebben?
Vertrouwen is de psychologische toestand van het zich zeker voelen over iets of iemand. Wanneer mensen zich zeker voelen, voelen ze zich veilig en op hun gemak, waardoor ze zich vrijer bewegen en zich minder terughoudend inzetten voor acties of relaties.
Mensen kunnen zelfverzekerd zijn of vertrouwen hebben in anderen of in een situatie. In alle gevallen is vertrouwen een gevoel dat gebaseerd is op de perceptie van mensen. Hun vertrouwen hangt af van hun oordeel over iets of iemand.
Dit maakt dat vertrouwen heel subjectief en beïnvloedbaar is.
Conceptueel model
Het Vertrouwensquotiënt geeft een overzicht van de belangrijkste elementen die bepalend zijn voor het vertrouwen dat mensen in iemand hebben. Het model geeft aan dat een aantal factoren (boven de scheidingslijn) elkaar versterkt bij het vergroten van iemands vertrouwen in de ander - ze zijn meer dan een optelsom (+), ze vermenigvuldigen elkaar (x). Tegelijk vermindert een aantal factoren onder de scheidingslijn het vertrouwen van een persoon in de ander aanzienlijk - samen verminderen deze niet zomaar het vertrouwen (-), ze snijden het af (/). Hoewel weergegeven als een wiskundige formule, is het model bedoeld om de relatie tussen variabelen aan te geven, niet om een werkelijk cijfer te berekenen.
Kernelementen
In het model zijn er zes kernfactoren die bijdragen tot het niveau van vertrouwen dat iemand in andere mensen heeft, bijvoorbeeld in jou:
- Geloofwaardigheid. Als iemand overtuigend in staat lijkt om resultaat te halen, wordt hij of zij geloofwaardig geacht. Zij hebben een grote kans om hun activiteiten met succes uit te voeren. Om geloofwaardig over te komen, moet je deze twee kwaliteiten laten zien:
- Bekwaamheid. Anderen moeten geloven dat je over de skills en middelen beschikt die nodig zijn om iets mogelijk te maken. Zij moeten je zien als iemand die competent is in een bepaald domein en die toegang heeft tot de belangrijkste mensen en input die nodig zijn om dingen gedaan te krijgen.
- Betrouwbaarheid. Anderen moeten er ook zeker van kunnen zijn dat je op het juiste moment initiatief zal nemen om resultaat neer te zetten. Zij moeten erop kunnen rekenen dat je op een voorspelbare en betrouwbare manier zal doen wat moet gebeuren.
- Vertrouwenswaardig. Iemand wordt als vertrouwenswaardig gezien als je op hem of haar lijkt te kunnen vertrouwen om het juiste te doen. Hij of zij heeft meestal een integere houding en respecteert de belangen van anderen. Om als vertrouwenswaardig te worden beschouwd, zullen mensen naar deze twee aspecten kijken:
- Intenties. Anderen moeten geloven dat je eerlijk bent over je bedoelingen en dat die niet haaks staan op hun eigen bedoelingen. Ze moeten je zien als iemand zonder een verborgen agenda, iemand met dezelfde doelen als die van hen.
- Eerlijkheid. Anderen moeten er ook zeker van kunnen zijn dat je je laat leiden door een gevoel van redelijkheid en rechtvaardigheid. Zij moeten je beoordelen als iemand met morele principes, van wie je mag verwachten dat hij of zij correct en evenwichtig zal optreden.
- Risico. Naast deze aspecten die bijdragen tot vertrouwen, brengen mensen ook hun blootstelling aan een slechte situatie in rekening. Hoe kwetsbaarder ze zich voelen voor mogelijk gevaar of verlies, hoe minder vertrouwen ze zullen hebben. Jouw risicoprofiel hangt af van twee factoren:
- Kans. Anderen moeten geloven dat het onwaarschijnlijk is dat je gedrag hen negatief zal beïnvloeden. Zij moeten de kans dat jouw acties tot ongewenste gevolgen zullen leiden als relatief laag inschatten.
- Impact. Anderen moeten ook geloven dat, wanneer er toch een negatieve gebeurtenis plaatsvindt, de gevolgen niet significant zullen zijn. Zij moeten zich ervan bewust zijn dat de mogelijke negatieve gevolgen van je acties relatief beperkt zullen zijn.
Kerninzichten
- Geloofwaardig en vertrouwenswaardig zijn twee verschillende dingen. Vertrouwen is vaak slecht gedefinieerd. Veel mensen zien vertrouwen als alles wat bijdraagt tot zekerheid. Maar het is relevant om een onderscheid te maken tussen vertrouwen op basis van gepercipieerd vermogen (‘kunnen we erop vertrouwen dat je de dingen goed zal doen?’) en gepercipieerde integriteit (‘kunnen we erop vertrouwen dat je de juiste dingen zal doen?’).
- Vertrouwen is gebaseerd op voorspeld gedrag. Het huidige vertrouwen van mensen in jou hangt af van hoe ze denken dat je je in de toekomst zal gedragen. Daarom kijken ze voorbij je mogelijkheden nu naar jouw toekomstige betrouwbaarheid, en voorbij je bedoelingen vandaag naar je toekomstige eerlijkheid.
- Vertrouwen is gebaseerd op percepties. Het vertrouwen van de mensen in jou is een kwestie van subjectieve evaluatie. Ze zullen je bekijken door hun eigen bevooroordeelde filter, maar ook je gedrag in het verleden sterk laten doorwegen. Jouw trackrecord is dus belangrijk - vertrouwen moet worden opgebouwd.
- Vertrouwen wordt ondermijnd door het gepercipieerde risico. Hoe groter de kans dat het misloopt en hoe zwaarder de potentiële gevolgen, hoe lager het vertrouwen van mensen. Zelfs mensen die risico’s durven nemen, moeten dus op hun gemak worden gesteld door (de perceptie van) risico's te verminderen.
- Je kan het vertrouwen van anderen in jou beïnvloeden. Je kan jezelf verbeteren en meer bekwaam, betrouwbaar, goedbedoelend en eerlijk worden, terwijl je tegelijk het risico op en de gevolgen van negatieve acties vermindert. Maar je moet ook actief invloed uitoefenen op hoe mensen naar jou kijken en op je reputatie/merk.
Deze blog is onderdeel van een serie, indien je alle blogs wil bekijken klik dan hieronder:
