In de financiële pers lees je dagelijks berichten over fusies en overnames bij KMO’s en grote ondernemingen. Overnames zijn immers een manier om te groeien en om de concurrentiepositie van de eigen onderneming te verstevigen. Hierbij kunnen echter aan aantal problemen de kop opsteken. Een fusie of overname vereist dus een optimaal klimaat bestaande uit kritische succesfactoren die het fusie- of overnameproces tot een goed einde brengen. Prof. Eddy Laveren (AMS & UAntwerpen) en masterstudent Lennert Verstreken deden er onderzoek naar en kwamen op de proppen met 15 factoren die een fusie of overname kunnen maken of breken.
Dat fusie- of overnameproces kan worden opgesplitst in twee delen. Het eerste deel betreft de aanvang van de onderhandelingen tussen beide bedrijven (pre-transactieproces). Het tweede deel bestaat uit de uitvoering van de transactie en de start van de implementatie (post-transactieproces). Verschillende succesfactoren beïnvloeden beide delen van het proces. Daarnaast zijn er los van de individuele case ook macro-economische succesfactoren die kunnen meespelen.
Pre-transactiesuccesfactoren
1. De juiste partner
Stap één is de keuze van een geschikte partner: verkeerde partnerkeuzes kunnen leiden tot moeilijke onderhandelingen en informatieverlies, en soms zonder meer tot niets.
2. Vertrouwen tussen de partijen
Vertrouwen tussen het management van beide partijen maakt dat de onderhandelingen vlotter verlopen, waardoor er meer kans bestaat dat de fusie of overname tot een goed einde gebracht kan worden.
3. Due diligence en goede waardebepaling
Naast bovenstaande factoren, is de kwaliteit van de waardering na diepgaande due diligence ook een belangrijk punt. Due diligence in fusies en overnames is een diepgaand onderzoek in de geschiedenis, missie, waarden, cultuur en financiële verslagen van een organisatie en is nodig om tot een adequate prijszetting te komen. Een slechte waardering kan leiden tot een te hoge prijs waardoor de fusie of overname achteraf als een mislukking kan aanzien worden ook al verloopt de integratie nagenoeg perfect.
4. Ervaring uit voorgaande fusies en overnames
Ervaring uit voorgaande fusies en overnames kan volgens sommige economen een enorme rol spelen, terwijl anderen dan weer beweren dat het helemaal geen effect heeft. Het gaat er in feite om dat het managementteam de juiste conclusies weet te trekken uit de voorgaande ervaringen, anders vergroot de ervaring de kans op succes niet. Zo kan een voorgaande mislukte overname ertoe leiden dat het management wat terughoudend is bij het verschaffen van informatie bij een volgende reeks onderhandelingen met een nieuwe partner. Dit zorgt mogelijk voor onbegrip omdat je de andere partij niet de kans geeft om een duidelijk beeld te vormen over de naderende overname.
5. Communicatie voor de uitvoering van de fusie of overname
Een kwalitatief managementteam en betrouwbare adviseurs spelen hierbij absoluut een rol: zij leiden het proces in goede banen en moeten er tevens voor zorgen dat de communicatie binnen het bedrijf open en eerlijk blijft. Gestresseerde werkkrachten, afgeleid door de onzekerheid van de naderende fusie, kunnen ervoor zorgen dat de prestaties van het bedrijf niet op peil blijven. Als manager moet je vertrouwen creëren, zowel voor je eigen werknemers als tussen jezelf en de andere partij.
Post-transactiesuccesfactoren
6. Kwaliteit van het plan
Alles begint natuurlijk met een gestructureerd en gedetailleerd plan van aanpak: de organisatie kiest hoe de target geïmplementeerd zal worden en dit moet gebeuren aan de hand van een uitgebreide voorbereiding met een overtuigende logica.
7. Executie van het plan
De meest kritische factor in de post-transactiefase is de ‘hoge kwaliteit van de uitvoering van het implementatiebeleid’. Eens er een consensus is bereikt omtrent de juiste strategie is het natuurlijk ook belangrijk dat de praktijk zo nauw mogelijk aansluit bij het plan: slechte communicatie creëert verwarring bij de uitvoerders. Change management en een goede kostenraming gedurende het proces zorgen dat veranderingen efficiënt worden geïncasseerd.
8. Snelheid van integratie
Snelheid bij de integratie is belangrijk omdat dit het vertrouwen bij beide partijen in de hand werkt, maar het mag ook niet overhaast gaan – anders werkt het net averechts.
9. Communicatie tijdens de implementatie
De belangrijkste factor om het vertrouwen te behouden gedurende dit complexe proces, is alweer communicatie en dan vooral vanuit het management. Het integratieplan duidelijk overbrengen naar de werknemers zorgt ervoor dat de implementatie vlot verloopt.
10. Strategische fit
Verder moet je kijken naar hoe de strategie van de benaderde partij aansluit bij die van de initiatiefnemer: indien het target complementaire activa en strategieën heeft zijn er weinig aanpassingen vereist, maar anders moet het geïmplementeerde bedrijf veranderingen ondergaan om een strategische fit te verzekeren.
11. Organisatorische fit
Een organisatorische fit verkrijg je door te zorgen dat de centralisatie van gelijklopende structuren tot een eenheid op efficiënte wijze verloopt. Bij twee fuserende bedrijven uit dezelfde industrie verloopt dit al wel eens vlotter dan wanneer het om verschillende sectoren gaat, maar ook hier kun je veelal departementen zoals HR en marketing verenigen.
12. Culturele fit
Een culturele fit is niet altijd even makkelijk te bolwerken. Uit onderzoek blijkt dat een gunstige geografische locatie van beide partijen zo goed als geen invloed heeft – wat positief is voor een internationale fusie of overname. Het verenigen van nationale culturen en op kleinere schaal, bedrijfsculturen, kan echter voor enorme miscommunicatie zorgen. Zeker in dit geval is doordacht management een must.
13. Berekening en realisatie synergieën
Vaak zijn potentiële synergieën een motivatie voor een overname: wanneer de ene organisatie de ander overneemt, kunnen de operationele kosten zakken doordat beide organisaties elkaar aanvullen met aanzienlijke winst tot gevolg. Zorg er hierbij zeker voor dat de vooropgestelde synergieën realiseerbaar zijn, door ze zorgvuldig in te schatten en je strategie door te voeren.
Macro-economische succesfactoren
14. Wetgeving die fusie of overname in de hand werkt
De (inter)nationale wetgeving kan fusies in de hand of net tegenwerken aangezien hij invloed heeft op financiële rapportering en internationaal eigendom. Fusies en overnames waarbij organisaties met een grote marktkracht betrokken zijn worden ook vaak gecontroleerd door de wetgevende macht. Dit kan een enorme invloed hebben op het succes van een fusie of overname.
15. Staat van de huidige economie
Hoewel fusies een heel bedrijfsspecifiek gegeven zijn, is het duidelijk dat het economische klimaat zijn invloed heeft. Een gunstige wetgeving en economisch klimaat boezemen vertrouwen in bij beide partijen, wat de kans op succes vergroot.
Niet-geslaagde pogingen tot fusies en overnames kan bedrijven heel wat tijd en geld kosten. In het slechtste geval is er bedrijfsgevoelige informatie uitgewisseld waardoor het bedrijf schade kan oplopen. Via ervaren docenten en praktische cases biedt AMS met haar opleiding ‘Overname en verkoop van ondernemingen’ meer zekerheid om diverse knelpunten en gevaren te kunnen onderkennen, zowel vanuit het standpunt van de verkoper als de koper.
Wil je jouw financiële inzicht aanscherpen
en jouw economisch perspectief verbreden?
