Sinds jaar en dag doceert Johan De Cooman de module financieel management in de Master in het Publiek Management (MPM) aan AMS. Door de nood die bij overheidsorganisaties werd vastgesteld én de onrustwekkende berichtgevingen in de media, werd de behoefte gezien om deze expertise breder en dieper aan te bieden. “Met het nieuwe Postgraduaat Publieke in de Financiën willen we de publieke financiën prominenter op de agenda zetten.”
Johan De Cooman is een van de academische directeuren van de opleiding en ziet de nood al langere tijd. “In België zijn er weinig financieel onderlegde mensen die de overheid door en door kennen en de lange termijn evoluties inzake financiën goed kunnen inschatten en begrijpen. Als consultant bij een zeer groot aantal openbare instellingen ken ik de cultuur goed. De centen in Europa, België en Vlaanderen zijn op en mijn AMS-collega’s prof. Frans De Braeckeleer, Paul van Sprundel en ik vonden het tijd om aan de alarmbel te trekken.”
"Mijn AMS-collega’s prof. Frans De Braeckeleer, Paul van Sprundel en ik vonden het tijd om aan de alarmbel te trekken.”
We mogen van onze overheidsorganisaties verwachten dat ze op een verantwoordelijke manier omgaan met de publieke middelen. Er wordt van publieke instellingen echter steeds meer verwacht met minder budget. Bij veel beleidsmakers en beleidsmedewerkers is er onvoldoende inzicht in de bedrijfsvoering en wat het resultaat betekent voor hun organisatie. Wie op een management- of beleidspositie zit, moet kennis hebben van de verschillende managementdomeinen en hier strategische beslissingen in kunnen nemen, zonder zelf boekhouder of HR-manager te worden. “We hebben nood aan mensen met de juiste competenties in onze publieke beleidsorganen om tot een effectievere en meer strategische aanpak te komen.”
Strategisch begroten
Het Postgraduaat in de Publieke Financiën kent een zeer doorgedreven aanpak. De opleiding is opgebouwd volgens de strategische cyclus waarin achtereenvolgens beleidsopmaak, beleidsuitvoering en beleidsevaluatie bekeken worden.
“Zo kijken we rond ‘beleidsuitvoering’ niet alleen naar hoe een begroting technisch wordt opgesteld en uitgevoerd, maar ook naar de uitvoering van de strategische doelstellingen: wat willen we bereiken, wat hebben we bereikt en wat kost dat? Een doelstelling kan ook zijn: hoe kan onze HR-afdeling beter functioneren?”
"We kijken niet alleen naar het opstellen van de begroting, maar ook naar de uitvoering van de strategische doelstellingen: wat willen we bereiken, wat hebben we bereikt en wat kost dat?"
Volgens Johan wordt er te weinig geëvalueerd wat de relatie is tussen het operationele en het financiële plaatje. “Een goed voorbeeld is de BOB-campagne. Daarin zeggen we ‘deze campagne leverde 250.000 BOB’s op’. Dan vraag ik ‘wat is het effect op het aantal doden?’. Dit moet je afwegen tegen het kostenplaatje. Een mensenleven en een kostenplaatje, dat is natuurlijk een delicate link, maar het is goed dat de burger weet dat zo’n campagne bijvoorbeeld 5000 verkeersslachtoffers per jaar spaart en ons 104 euro ‘per BOB’ kost."
Vernieuwende aanpak
De nieuwe opleiding verwelkomt deelnemers uit de verschillende overheidsniveaus (federaal, Vlaams, lokaal). Een belangrijk deel van de leerstof is gemeenschappelijk. Zo krijgen ze inzicht in wat er op de andere niveaus speelt en kunnen ze hun eigen positie beter evalueren. Daarnaast is er per overheidsniveau ook een verdiepend aanbod. “Ik merk dat onze beleidsmensen en overheidsmedewerkers de financiële feiten meer moeten leren kaderen. Zij hoeven geen boekhouders te worden, maar ze moeten terug in contact komen met de financiële directie en ‘het financiële’ beter leren begrijpen.”
“Ik merk dat onze beleidsmensen de financiële feiten meer moeten leren kaderen, maar daarvoor hoeven ze nog geen boekhouder te worden."
De ‘return on investment’ van breder geïnformeerde overheidsmensen mag bovendien niet onderschat worden. “Wij proberen van onze deelnemers een soort interne consultants te maken die de relatie tussen financiële en niet-financiële informatie kunnen leggen. Ze moeten een paper schrijven op basis van een managementvraagstuk in hun eigen organisatie. Daarmee zouden ze hun inschrijvingsgeld eigenlijk een aantal keren terug moeten verdienen.”
Daarnaast is de opleiding vormgegeven volgens het Blended Learning-principe. “We houden heel erg rekening met de mobiliteit van de deelnemers. Een derde van de sessies is ter plaatse en twee derde vindt, in allerlei vormen, op afstand plaats. Via regelmatige skypesessies kunnen deelnemers heel specifieke en persoonlijke begeleiding krijgen. Als een aantal deelnemers op bepaalde onderwerpen ‘vastzit’, dan organiseren we een bijeenkomst. We gaan dus echt naar de klant toe en engageren ons samen tot er resultaat is.”
Professionalisering
Naar aanleiding van gesprekken met studenten en alumni van de MPM, rondetafelgesprekken met het Rekenhof en mensen uit allerlei lagen van de publieke sector denkt Johan dat er veel interesse is voor deze opleiding. Ondanks het feit dat de publieke sector op dit vlak maar traag professionaliseert is ze “zelf vragende partij voor deze expertise en we engageren ons graag om aan de behoefte tegemoet te komen,” aldus Johan.
"We gaan dus echt naar de klant toe en engageren ons samen tot er resultaat is.”
