Een betere leider worden dankzij een hersenscan? Het klinkt futuristisch, maar in het NeuroTrainingLab van professor Steven Poelmans is het dagelijkse kost.
Verschenen in De Standaard op woensdag 12 juni 2019.
Het contrast is groot. Het ene moment loop je over de krakende vloeren van het gerestaureerde Antwerpse stadspaleis waarin de kantoren van de nieuwe Campus Boogkeers van Antwerp Management School zijn ondergebracht. Het volgende moment sta je in een observatieruimte met een paar flatscreen-tv’s, een rek vol elektronica en een raam dat aan de andere kant een spiegelwand is.
Aan de spiegelkant bevind je je in een soort met camera’s en microfoons uitgeruste vergaderruimte waar mensen worden getraind om een betere leider te worden. Het enige ongewone is dat de andere aanwezigen acteurs zijn. En dat de kandidaten (studenten van AMS of managers) een hoofdtelefoon op hebben waarmee de activiteit in hun prefrontale cortex wordt gemeten, de hersenkwab waarmee we plannen maken en onze impulsen beheersen.
‘Het gaat hier vooral om dat laatste’, luidt het bij Steven Poelmans, houder van de Melexis Chair on Neurosciences and Technology-Enabled High Performance Organizations. ‘Het is makkelijk om een leider te zijn in tijden van voorspoed, maar echt leiderschap toont zich op de moeilijke momenten. Scholen bereiden hun studenten daar nu te weinig op voor. We zijn dus niet goed bezig in de business schools. Daar ontwikkelen we zogezegd leiderschap door het te bespreken in klaslokalen, maar we bereiden de cursisten niet voor op moeilijke tijden. Door simulaties en rollenspellen kan er beter getoond worden wat mensen in huis hebben en kunnen ze een gedragsrepertoire trainen voor situaties waarin ze onder druk staan.’
Rollenspel
Het NeuroTrainingLab is opgericht om hiervoor een oplossing te bieden. In de veilige omgeving van het lab spelen acteurs levensechte situaties na waarop de proefpersonen aanvankelijk reageren zoals ze gewoon zijn. Ondertussen worden ze geobserveerd door wetenschappers en gemonitord door machines. Door de feedback achteraf leren de proefpersonen van hun fouten en kunnen ze hun reacties en gedrag aanpassen om in de toekomt beter te reageren in stressvolle situaties.
Maar waarom eigenlijk die focus op de prefrontale cortex? Steven Poelmans: ‘Onder acute stress krijgt het limbisch systeem voorrang en wordt de bloedtoevoer naar de prefrontale cortex vertraagd, waardoor het maken van beslissingen wordt bemoeilijkt. Je denkt nog wel te kunnen beslissen, maar dat zijn geen actieve, bewuste processen. Het is een routine die je reproduceert en die niet noodzakelijk is aangepast aan de situatie die zich nu voordoet. Dat is een belangrijk inzicht voor iedereen die leiding geeft. Leiders zouden zich moeten concentreren op stressmanagement en het aanleren van goede routines. Want eens die geautomatiseerd zijn, worden het gewoontes die moeilijk te veranderen zijn.’
Dansen tussen paradoxen
Door de oefeningen en de feedback in het trainingslab leren studenten en managers anders om te gaan met stress, en een andere vorm van leiderschap te ontwikkelen, legt Steven Poelmans uit. ‘Op basis van honderden observaties in het Neuro- TrainingLab hebben we de paradoxtheorie van leiderschap ontwikkeld, die een stap verder gaat dan situationeel leiderschap. Situationeel leiderschap betekent dat je in functie van de situatie of persoon je leiderschapsstijl aanpast. Wij ontdekten dat ook bij dezelfde persoon en in dezelfde situatie managers, die switchen tussen verschillende stijlen of “dansen tussen de paradoxen”, succesvoller zijn. Iedere goede vergadering heeft bijvoorbeeld momenten van consultatie en participatie, maar vergt ook van de manager dat er kordaat beslissingen worden genomen.’
Meer interesse in het NeuroTrainingLab?
In onze nieuwe opleiding Business Strategy & Leadership integreren we de leiderschaps-sessies in het NeuroTrainingLab. We gaan er een stukje verder dan de klassieke strategieopleidingen.
